Daraasado badan ayaa muujinaya in maskaxdaada gaar ahaan fikirka aad nolosha ka qabto uu yahay midka ugu weyn ee go’aamiya heerka guushaada, caafimaadkaaga, xiriirradaada, iyo xitaa lacagta aad noloshaada ku kasbato. Waxaa jira laba nooc oo fikir ah oo qof kasta leeyahay Fixed Mindset (maskax adag) iyo Growth Mindset (maskax koritaan jecel). Laakiin sidee bay fikirkaasi dhab ahaan ugu shaqeeyaan?
Waa maxay Hab-fikirku? (Mindset)
Hab fikirku waa habka aad u fikirto, u aragto naftaada, iyo sida aad u fahanto caqabadaha iyo fursadaha. Psychologist Carol Dweck oo ka tirsan Jaamacadda Stanford ayaa caan ku noqotay cilmi-baaris ay sameysay, taasoo caddeysay in dadka leh Growth Mindset ay aad ugu dhow yihiin guul nololeed, sababtoo ah way aaminsan yihiin in kartida la horumarin karo iyadoo la marayo dadaal iyo barasho joogto ah.
Daraasado Muujinaya Saameynta Maskaxda Ku Leedahay Nolosha
- Stanford University (2006): Dadka leh Growth Mindset ayaa 40% ka heer sareeyey kuwa leh Fixed Mindset marka la eego waxbarashada, xalinta dhibaatooyinka, iyo u adkeysiga guuldarrooyinka.
- Harvard Business Review (2018): Shaqaalaha leh fikir kobcin jecel ayaa 34% ka wax-soo-saar badan, 47% ka hal-abuur badan, isla markaana 49% ka qancin badan marka loo eego kuwa ka cabsi qaba isbedelka ama fashilka.
- National Science Foundation: Qofka caadiga ah wuxuu leeyahay ilaa 12,000–60,000 fikir maalin kasta. Waxa lala yaabay ayaa ah in in ka badan 80% ay yihiin fikirar taban (negative thoughts). Halkaas ka garo sida fikirkaaga u saameyn karo noloshaada oo dhan.
Sidee Ayuu Fikirkaaga U Saameeyaa Qofka Aad Noqonayso?
- Fikirkaagu wuxuu go’aamiyaa ficilkaaga: Haddii aad aaminto inaadan wax ku wanaagsanayn, waligaa ma bilaabi doonto.
- Fikirkaagu wuxuu saameeyaa kalsoonidaada: Qofka aamminsan in wax la baran karo, wuxuu yeeshaa kalsooni badan.
- Fikirkaagu wuxuu kugu riixaa ama kaa celinayaa fursadaha: Waxaa jira dad fursad kasta ka baqaya, sababtoo ah maskaxdoodu waxay aaminsan tahay guuldarro horay u qoran.
- Fikirkaagu wuxuu dhisaa hal-ku-dheg nololeed: Haddii aad mar walba tiraahdo “Anigu ma awoodo,” markaa maskaxdaadu waxay bilaabeysaa inay taas rumeyso.
Saameynta Fikirka Ku Leedahay Qoyska iyo Bulshada
Fikirka wanaagsan wuxuu saameeyaa kaliya noloshaada shaqsiga ah ma aha, laakiin sidoo kale wuxuu gudbiyaa tamar iyo dhiirigelin qoyskaaga, asxaabtaada, iyo bulshadaada. Qofka leh maskax furan iyo aragti guul-doon ah wuxuu soo saaraa carruur kalsooni leh, wuxuu kor u qaadaa heerka shaqo ee kooxdiisa, wuxuuna gacan ka geystaa horumarka bulshada uu ku nool yahay.
Waxaa la og yahay in waalidiinta leh Growth Mindset ay u gudbiyaan caruurtooda karti iyo dadaal joogto ah oo sababa guul mustaqbalka fog. Tani waxay muujinaysaa in fikirka qofka uu yahay maalgashi jiilal badan saameeya.
Sidee Loo Dhexgeliyaa Fikirka Kobcinta Noloshaada Maalinlaha Ah?
- Qor yoolalkaaga maalin walba: Qor waxyaabaha aad rabto inaad gaarto si aad u aragto kobaca.
- Xasuuso horumarka yar-yar: Ha iska indho tirin guulaha yaryar ee aad gaarto, waxay yihiin tiirarka guushaada weyn.
- Akhriso buugaag dhiirrigelin leh: Buug sida “Mindset” ee Carol Dweck, “Atomic Habits” ee James Clear ama “Grit” ee Angela Duckworth waxay kordhiyaan fahamkaaga ku saabsan fikirka kobcinta.
- Ka fogow dad niyad-jab badan: Dadka mar walba ka hadla wax aan la qaban karin waxay dhaawacaan maskaxdaada kobcinta rabta.
- Samee Jimicsi Maalinle Ah: Jimicsiga jirka wuxuu xoojiyaa caafimaadka maskaxda isla markaana kor u qaadaa fikirka wanaagsan.
Tusaale Nolosha Dhabta ah: Michael Jordan
Michael Jordan, oo loo arko ciyaaryahankii ugu fiicnaa kubadda kolayga, waxaa laga saaray kooxda dugsiga sare. Balse wuxuu yiri:
“Guuldarradu waxay iga dhigtay aniga mid guuleysta.”
Maskaxdiisa guuleysiga jecel (Growth Mindset) ayaa ahayd furaha guushiisa.
Gunaanad iyo Talooyin Wax Ku Ool Ah:
Fikirkaaga waa aasaaska qofka aad noqon doonto. Waxaad noqon kartaa qof cusub, qof wanaagsan, qof guuleysta — laakiin waxa kaliya ee aad u baahan tahay waa inaad ka bilowdo fikirkaaga. Maanta bilow inaad naftaada dib u eegto, maskaxdaada toosiso, hana iloobin: isbedelkaagu wuxuu bilaabmaa adiga.
Talooyin Wax-ku-ool ah oo aad maanta bilaabi karto:
- Qor saddex fikir oo wanaagsan subax kasta: Tani waxay beddeshaa habka aad u aragto maalintaada.
- Iska cafi naftaada: Haddii aad khalad gashay, baro oo horay u soco.
- Ku celceli weedho togan: Sida “Waan horumari karaa,” “Waan awoodaa,” iyo “Waan baranayaa.”
- Ka qeyb gal barnaamijyo horumarineed: Tababaro, webinars ama kooxo waxbarasho waxay kugu taageeri karaan safarkaaga kobcinta.
- La wadaag fikirkaaga dadka kale: Marka aad dadka kale la wadaagto fikrado togan, adigana waxaad dareemaysaa korriin maskaxeed.
Ha hilmaamin: Qofka aad maanta tahay waxaa dhisay fikirkaagii shalay, halka qofka aad berri noqon doonto uu ku xiranyahay fikirka aad maanta dooranayso. Doorasho kastaa waa bilaabasho cusub.
